Mối Liên Hệ Giữa Loài Mối và Cấu Trúc Công Trình: Hiểm Họa Thầm Lặng và Giải Pháp Bảo Vệ

Mối, loài côn trùng nhỏ bé với tập tính xã hội phức tạp, từ lâu đã trở thành một trong những mối đe dọa lớn nhất đối với sự bền vững của các công trình xây dựng. Mặc dù kích thước khiêm tốn, khả năng sinh sản nhanh chóng và sức tàn phá âm thầm của chúng có thể gây ra những thiệt hại vô cùng nghiêm trọng, ảnh hưởng đến tuổi thọ, an toàn và giá trị của bất kỳ công trình nào. Bài viết này sẽ đi sâu vào mối liên hệ nguy hiểm giữa loài mối và cấu trúc công trình, làm rõ con đường xâm nhập, phương thức phá hoại, những hậu quả khôn lường mà chúng gây ra, đồng thời đề xuất các giải pháp phòng chống hiệu quả để bảo vệ ngôi nhà và công trình của bạn khỏi hiểm họa này.

  Con Đường Xâm Nhập Âm Thầm của Mối Vào Công Trình

Mối không tấn công công trình một cách ngẫu nhiên. Chúng có những con đường xâm nhập riêng, thường rất kín đáo và khó phát hiện, cho phép chúng tiếp cận nguồn thức ăn cellulose dồi dào trong gỗ và các vật liệu hữu cơ khác. Dưới đây là những con đường xâm nhập phổ biến của mối:

Mối có thể lợi dụng những khe nứt nhỏ nhất trên tường, sàn nhà, móng, hoặc các vị trí tiếp giáp giữa các cấu kiện xây dựng để xâm nhập vào bên trong. Những vết nứt này có thể hình thành do quá trình thi công, sự lún sụt tự nhiên của công trình, hoặc tác động của môi trường. Các đường ống dẫn nước, điện, cáp viễn thông xuyên qua tường và sàn nhà thường tạo ra những khoảng trống xung quanh. Mối có thể sử dụng những khoảng trống này như những đường hầm bí mật để di chuyển và tiếp cận các khu vực khác trong công trình. 

Từ lòng đất là con đường xâm nhập phổ biến nhất đối với các loài mối đất. Chúng xây dựng các đường hầm ngầm dưới lòng đất và bò lên thông qua các mao mạch, khe lún, hoặc những vị trí tiếp xúc giữa đất và các cấu kiện gỗ của công trình. Thậm chí, chúng có thể xây dựng các "ống bùn" trên bề mặt tường hoặc các vật liệu khác để di chuyển lên cao hơn. Trong một số trường hợp, mối có thể đã tồn tại trong các vật liệu gỗ hoặc vật liệu chứa cellulose khác được sử dụng trong quá trình xây dựng. Khi công trình hoàn thành, mối tiếp tục phát triển và gây hại. Mặt khác mối có thể di chuyển từ các công trình bị nhiễm mối ở gần đó sang công trình của bạn thông qua hệ thống đường hầm ngầm hoặc bằng cách bay đàn (đối với mối cánh).

  Cách Thức Loài Mối Phá Hoại và Suy Yếu Cấu Trúc Công Trình

Khi đã xâm nhập thành công vào công trình, mối bắt đầu quá trình phá hoại âm thầm nhưng không ngừng nghỉ. Chúng chủ yếu tấn công các vật liệu chứa cellulose, thành phần chính của gỗ, giấy, bìa carton, và một số loại vật liệu cách nhiệt. Quá trình phá hoại diễn ra theo các cách thức sau:

a) Ăn mòn từ bên trong

Mối thợ là lực lượng chính trong việc tìm kiếm và vận chuyển thức ăn. Chúng có khả năng phát hiện cellulose từ khoảng cách xa và sử dụng các giác quan hóa học để định hướng đến nguồn thức ăn. Khi tiếp cận được gỗ, mối thợ sử dụng bộ hàm sắc bén của mình để gặm nhấm và tạo ra các đường hầm phức tạp bên trong cấu kiện gỗ. Các đường hầm này thường đi dọc theo thớ gỗ mềm, tránh các phần gỗ cứng hơn như mắt gỗ. Mối thợ ăn gỗ và mang về tổ để nuôi các thành viên khác trong đàn, bao gồm mối chúa, mối lính và mối non. Trong ruột của mối có các vi sinh vật đặc biệt giúp chúng tiêu hóa cellulose. 

Bề mặt gỗ bên ngoài có thể vẫn trông nguyên vẹn, khiến việc phát hiện sự xâm nhập của mối trở nên khó khăn. Điều này dẫn đến việc cấu trúc gỗ bị suy yếu nghiêm trọng mà chủ nhà không hề hay biết cho đến khi thiệt hại đã ở mức độ nghiêm trọng. Việc tạo ra các đường hầm và khoang rỗng bên trong làm giảm đáng kể diện tích mặt cắt ngang thực tế của cấu kiện gỗ. Điều này làm giảm khả năng chịu tải trọng của gỗ, khiến nó trở nên yếu ớt và dễ gãy, uốn cong hoặc sụp đổ dưới tác động của trọng lực hoặc các lực khác. Cấu kiện gỗ bị rỗng bên trong sẽ mất đi độ cứng vốn có. Các liên kết giữa các bộ phận gỗ trở nên lỏng lẻo, làm suy yếu toàn bộ hệ thống khung của công trình. Ví dụ: Một cột nhà gỗ có vẻ ngoài vẫn vững chắc nhưng bên trong đã bị mối ăn rỗng gần hết, chỉ còn lại một lớp vỏ mỏng. Khi chịu thêm tải trọng hoặc tác động mạnh, cột nhà có thể bất ngờ gãy đổ, gây nguy hiểm cho người và tài sản.

b) Phá hủy các vật liệu chứa cellulose khác

Ngoài gỗ, mối rất thích ăn giấy, bìa carton, sách báo, và giấy dán tường. Chúng có thể tạo ra các đường hầm trên bề mặt hoặc ăn mòn từ bên trong, làm hỏng hình thức và chức năng của các vật liệu này. Các loại ván ép và ván dăm thường sử dụng keo có gốc cellulose, thu hút mối. Mối có thể ăn lớp veneer bên ngoài và phần lõi ván, làm giảm độ bền và tính thẩm mỹ của đồ nội thất và các cấu kiện làm từ vật liệu này. Mặc dù bản thân thạch cao không phải là nguồn thức ăn chính, lớp giấy bọc bên ngoài tấm thạch cao chứa cellulose. Mối có thể ăn lớp giấy này, làm lộ phần lõi thạch cao mềm và dễ vỡ, gây mất thẩm mỹ và ảnh hưởng đến độ bền của trần và vách ngăn. Một số vật liệu cách nhiệt được làm từ sợi cellulose tái chế. Đây là nguồn thức ăn lý tưởng cho mối, và sự xâm nhập của chúng có thể làm giảm hiệu quả cách nhiệt của vật liệu. Mặc dù ít phổ biến hơn, một số loài mối có thể gặm nhấm các loại vải có nguồn gốc thực vật (như cotton) hoặc các loại nhựa mềm có chứa các chất phụ gia hữu cơ.

Giấy dán tường bong tróc, ván sàn phồng rộp, trần nhà sụt lún, đồ đạc bị hư hại làm giảm tính thẩm mỹ và giá trị sử dụng của công trình. Mối có thể gặm nhấm lớp vỏ bọc dây điện, gây ra nguy cơ chập điện, cháy nổ, rất nguy hiểm cho người sử dụng.

c) Làm suy yếu nền móng và tường

Mặc dù không trực tiếp ăn bê tông hoặc gạch, mối có thể đào hang và tạo ra các khoảng trống trong lòng đất dưới móng nhà, làm giảm độ ổn định của nền móng. Mối đất đào các đường hầm phức tạp trong lòng đất để tìm kiếm thức ăn và xây dựng tổ. Nếu các đường hầm này nằm ngay dưới nền móng công trình, chúng có thể tạo ra các khoảng trống, làm giảm độ ổn định của đất nền và dẫn đến tình trạng lún sụt không đều của công trình. Các đường hầm của mối cũng có thể làm ẩm tường, tạo điều kiện cho nấm mốc phát triển và làm suy yếu cấu trúc tường. Trong một số trường hợp, mối có thể xây dựng tổ và đường hầm trong hệ thống thoát nước, gây tắc nghẽn và ảnh hưởng đến chức năng của hệ thống. Sự phá hoại liên tục của mối làm giảm tuổi thọ tổng thể của công trình, đòi hỏi chi phí lớn cho việc sửa chữa hoặc xây dựng lại. Một công trình bị nhiễm mối sẽ bị giảm đáng kể giá trị trên thị trường bất động sản, gây khó khăn cho việc mua bán hoặc cho thuê. Mặc dù không trực tiếp gây bệnh, bụi và các chất thải của mối có thể gây dị ứng và ảnh hưởng đến hệ hô hấp của một số người.

Sự phá hoại của mối đối với cấu trúc công trình là một quá trình phức tạp và âm thầm. Chúng không chỉ ăn mòn trực tiếp các vật liệu chứa cellulose mà còn gây ra những tác động gián tiếp làm suy yếu nền móng, tường và các hệ thống khác của công trình. Việc nhận thức rõ ràng về cách thức phá hoại này là vô cùng quan trọng để có thể áp dụng các biện pháp phòng chống và xử lý hiệu quả, bảo vệ ngôi nhà và công trình của bạn khỏi những thiệt hại nghiêm trọng do mối gây ra.
Để bảo vệ công trình khỏi sự tấn công của loài mối một cách hiệu quả, cần áp dụng đồng bộ các biện pháp phòng ngừa, kiểm soát và xử lý khi phát hiện mối

  Biện Pháp Phòng Ngừa: "Phòng Bệnh Hơn Chữa Bệnh"

- Xử lý nền móng trước khi xây dựng: Đây là bước quan trọng nhất để ngăn chặn mối từ lòng đất xâm nhập. Sử dụng các loại thuốc phòng chống mối chuyên dụng phun đều lên bề mặt đất trước khi đổ bê tông móng.
- Sử dụng vật liệu chống mối: Lựa chọn các loại gỗ đã qua xử lý chống mối hoặc các vật liệu xây dựng không hấp dẫn mối cho các hạng mục quan trọng.
- Thiết kế và thi công đúng kỹ thuật: Đảm bảo các chi tiết xây dựng được kín khít, tránh tạo ra các khe nứt và lỗ hổng. Xây dựng hệ thống thoát nước tốt để tránh ẩm ướt, tạo môi trường không thuận lợi cho mối phát triển.
- Vệ sinh công trình thường xuyên: Loại bỏ các nguồn thức ăn tiềm năng của mối như gỗ vụn, giấy báo cũ, bìa carton không cần thiết xung quanh nhà.
- Kiểm tra định kỳ: Thường xuyên kiểm tra các khu vực có nguy cơ bị mối tấn công như chân tường, sàn nhà, các vị trí tiếp giáp, và những nơi ẩm thấp để phát hiện sớm các dấu hiệu của mối.
- Lắp đặt hệ thống bẫy mối: Sử dụng các loại bẫy mối sinh học để giám sát và tiêu diệt một lượng nhỏ mối trước khi chúng gây ra thiệt hại lớn.

>>>Tham khảo ngay: Dịch vụ phòng chống mối cho công trình xây dựng

  Biện Pháp Kiểm Soát và Xử Lý Khi Phát Hiện Mối: "Tiêu Diệt Tận Gốc"

Khi phát hiện sự xuất hiện của mối trong công trình, việc xử lý kịp thời và đúng cách là vô cùng quan trọng để ngăn chặn sự lây lan và giảm thiểu thiệt hại.

- Sử dụng thuốc diệt mối: Có nhiều loại thuốc diệt mối khác nhau trên thị trường, bao gồm thuốc dạng lỏng, dạng bột, và dạng mồi. Việc lựa chọn loại thuốc và phương pháp xử lý phù hợp phụ thuộc vào loại mối, mức độ phá hoại, và vị trí bị nhiễm mối.
- Phương pháp hóa sinh: Sử dụng các loại mồi nhử có chứa chất độc tác động chậm, cho phép mối thợ mang thuốc về tổ, lây lan và tiêu diệt cả đàn mối, bao gồm cả mối chúa. Đây là phương pháp hiệu quả để xử lý tận gốc tổ mối.
- Phương pháp vật lý: Sử dụng nhiệt độ cao, đông lạnh, hoặc sóng microwave để tiêu diệt mối trong các khu vực bị nhiễm. Phương pháp này thường được áp dụng cho các khu vực nhỏ hoặc các vật dụng bị nhiễm mối.
- Gọi dịch vụ diệt mối chuyên nghiệp: Đối với các trường hợp mối xâm nhập nghiêm trọng hoặc khó tiếp cận, việc tìm đến các công ty diệt mối chuyên nghiệp là giải pháp tối ưu. Họ có kiến thức, kinh nghiệm, và các loại thuốc, thiết bị chuyên dụng để xử lý mối một cách hiệu quả và an toàn.

>>> Tìm hiểu ngay: Dịch vụ kiểm soát mối chuyên nghiệp

  Kết Luận

Mối là một hiểm họa thầm lặng nhưng vô cùng nguy hiểm đối với cấu trúc công trình. Sự xâm nhập và phá hoại của chúng có thể gây ra những thiệt hại nặng nề về kinh tế và ảnh hưởng đến sự an toàn của người sử dụng. Việc hiểu rõ con đường xâm nhập, cách thức phá hoại, và những hậu quả mà mối gây ra là bước đầu tiên để bảo vệ ngôi nhà và công trình của bạn. Áp dụng đồng bộ các biện pháp phòng ngừa ngay từ giai đoạn xây dựng và xử lý kịp thời khi phát hiện mối là chìa khóa để đảm bảo sự bền vững và tuổi thọ lâu dài cho mọi công trình. Hãy chủ động bảo vệ tài sản của bạn trước sự tấn công của loài mối!